هورمون سیتوکینین و اثرات شگرف آن بر گیاهان

هورمون سیتوکینین

تنظیم کننده رشد گیاهی شامل ترکیبات آلی (به جز مواد غذایی) بوده که در قسمتی از موجود زنده ساخته و پس از انتقال، اثرات فیزیولوژیکی محسوسی در دیگر بخش‌های آن موجود به جا گذاشته و در مقادیر اندک، باعث پیشبرد، توقف و یا ایجاد تغییراتی در فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاهان می‌شوند. تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی در بسیاری از جنبه‌های رشد و نمو گیاه از جمله گل‌دهی، ریشه‌زایی و سایر فرآیندها دخالت دارند. اصطلاح تنظیم‌ کننده‌های رشد گیاهی از طرفی شامل مواد طبیعی مورد نیاز جهت رشد گیاه یا هورمون‌های گیاهی است و از طرف دیگر، شامل ترکیبات مصنوعی می‌باشند.

این ترکیبات شامل اکسین‌ها ، جیبرلین‌ها ، سیتوکینین‌ها ، اتیلن ، جاسمونات‌ها ، سالیسیلات‌‌ها ، براسینواستروئیدها و مواد بازدارنده رشد هستند.

سیتوکینین‌ها مشتقات پورینی بر پایه نیتروژن‌‌های آدنینی و آدنوزینی بوده که در اواسط قرن بیستم کشف شدند. سیتوکینین‌هایی مثل زآتین، دی‌هیدرو‌زآتین و ایزوپنتیل‌ آدینین به طور طبیعی در داخل گیاه تولید می‌شوند. سیتوکینین‌های خارجی می‌توانند شامل کینتین و بنزیل‌آدنین (۶-بنزیل‌آمینوپورین یا بنزیل آدنین) باشند.

تاریخچه کشف سیتوکینین‌ها:

در سال ۱۹۵۵ دانشمندی بنام میلر موفق شدکه از DNA تجزیه شده اسپرم شاه ماهی، اولین انگیزاننده تقسیم یاخته‌ای را جدا کند و آن را کنین نام نهاد و بعد‌ها معلوم شد که این ماده مصنوعی در گیاه وجود ندارد و اولین ماده طبیعی استخراج شده از گیاه که در واقع سیتوکنین طبیعی می‌باشد از بذر ذرت به دست آمده که آن را زآتین نامیدند. زآتین یکی از فعال‌ترین سایتوکنین شناخته شده است که دارای اثرات رونق بخشی می‌باشد که مهم‌ترین آن تقسیم سلولی است. سایتوکنین‌ها بطور عمده در مریستم‌های انتهایی ریشه، گل‌آذین‌ها و میوه‌های در حال رشد ساخته می‌شود. سایتوکنین ساخته شده در نوک ریشه به وسیله شیره خام آوند‌های چوبی و در بخش‌های بالایی گیاه توسط آوند‌های آبکشی بسمت پایین انتقال می‌یابد.

65,000 تومان290,000 تومان
40,000 تومان85,000 تومان
10,000 تومان300,000 تومان
85,000 تومان550,000 تومان

انواع سیتوکنین‌ها:

انواع طبیعی:

  • زآتین  (Zeatin)
  • آدنین (Adenine)
  • پورین (Purine)

انواع مصنوعی:

  • کینتین (۶-فورفوریل آمینو پورین۶-فورفوریل آدنین) (Kinetin)
  • بنزیل‌ آمینوپورین (BAP; ۶-Benzylaminopurine )

تاثیر سیتوکینین‌ها بر گیاهان:

  • جلوگیری از فعالیت اتیلن که گازی مضر برای گل‌های زینتی و شاخه بریده می‌باشد، جلوگیری کرده و این هورمون مهم‌ترین عامل جهت تاخیر پیری در گلبرگ‌ها و برگ‌ها است.
  • بهبود تکامل جوانه گل
  • افزایش عمر انباری گل‌ها
  • تسریع باز شدن جوانه گل‌ها با محلول‌پاشی این هورمون
  • توسعه برگ و افزایش اندازه برگ
  • تاخیر فرآیند پیری در گل‌ها (به علت کاهش تولید اتیلن، محافظت از سلول‌ها و پروتئین‌ها و رنگیزه‌‌های فتوسنتزی)
  • تحریک تقسیم سلولی
  • تمایز و رشد
  • تمایز کلروپلاست
  • تنظیم خواب و جوانه‌زنی بذور
  • جلوگیری از پیر شدن برگ
  • تشکیل شاخساره‌ها از کالوس‌ها در کشت بافت
  • مهار مریستم انتهایی ریشه
  • تسهیل جذب نیتروژن و شکل‌گیری نودول‌ها برای جذب نیتروژن
  • تحمل تنش‌های محیطی
  • بهبود کمیت و کیفیت گیاهان
  • سیتوکینین‌ها دارای تاثیر محافظتی بر فعالیت‌های فیزیولوژیکی به خصوص فتوسنتز
  • کـاهش غالبیـت انتهایی ( مخـزن قـوی را در جوانه‌های جانبی ایجاد کرده کـه باعـث انتقـال مـواد غـذایی، ویتامین‌ها و دیگر مواد رشد به جوانـه‌هـای جـانبی و تحریـک رشد این جوانه‌ها می‌شوند).
  • تسریع حرکت عناصر غذایی در گیاه
  • توسعه رشد کلروپلاست و در نتیجه تشدید رنگ سبز برگ‌ها
  • پارتنوکارپی:سیتوکینین همانند هورمون‌های گروه اکسین و جیبرلین باعث پارتنوکارپی می‌شوند.
  • استفاده از این هورمون در اوایل تابستان می‌تواند باعث شاخه زایی می‌شود.

47 دیدگاه برای “هورمون سیتوکینین و اثرات شگرف آن بر گیاهان

  1. عنوان گفته:

    سلام
    من در زمینه تولید محتوی ، بازاریابی و تبلیغات اینترنتی فعالیت می کنم
    همیشه و همیشه و همیشه
    یادتون باشه که یکی از عوامل مهمی که باعث میشه مطالب سایتتون زیاد بازدید بشه عنوان مطالبتونه
    اگه عنوان مطالبتون خوب و جذاب باشه قطعا روی لینک سایتتون بیشتر کلیک میکنن و درنتیجه اعتبار بیشتری پیش گوگل پیدا می کنین و طبعا گوگل هم شما رو به خیلیای دیگه معرفی میکنه
    ولی فکر کردن در مورد ساختن یه عنوان خوب و موثر وقت زیادی رو از آدم میگیره و کار خیلی ساده ای نیست

    • تاجیک گفته:

      سلام و عرض ادب
      درست میفرمایید،ممنون از لطف و توجهتون
      حتما نگاه میکنم
      سپاسگزارم.

      • علی صادقی گفته:

        سلام ببخشید این محصول آیا برای پسته هم کاربرد دارد؟ و استفاده توام این محصول با کود سوپر پی جی آر آیا مشکلی نداره؟ و به نظرتون کدوم بهتر جواب میده برای افزایش محصول؟

        • تاجیک گفته:

          مبحث پرورش پسته بسیار تخصصی هستش و مورد استفاده از این هورمون و نحوه اختلاطش هم همینطور
          بنده تخصصم گل و گیاهان آپارتمانی و گیاهان زینتی هستش
          شماره یکی از دوستان گیاهپزشک رو میدم خدمتتون به ایشون پیام بدید قطعا بهتر در زمینه پسته میتونند راهنمایی کنند
          مهندس جدیدی 09191754123

      • danial maghsodlo گفته:

        سلام وقت بخیر برای ضخیم شدن تنه چه کودی پیشنهاد میکنید

        • محمد تاجیک گفته:

          سلام وقت بخیر
          کودهای ان پی کا خصوصا با درصد مناسب فسفر و پتاسیم میتونن روی سایز تنه تاثیر بگذارند. همینطور پیشنهاد میدم در برنامه غذایی درخت از کودهای میکرو که حاوی عناصر ریزمغذی هستند هم استفاده بفرمایید. در نهایت در کنار کوددهی میتونید گاهی از هورمون هایی مثل جیبرلین هم کمک بگیرید.
          البته اگر قصد انجام کار اقتصادی دارید حتما با یک کارشناس باغبانی هم مشورت کنید.

    • تاجیک گفته:

      سلام وقت بخیر،هم در فروشگاههای کشاورزی و هم در سایت ما و سایر سایتهای فعال در این حوزه میشه پیدا کرد البته اگر موجود باشه.

  2. Mm گفته:

    سلام لطفا بفرمایین که این هورمون روی چه گیاهانی موثر هست و این که آیا گیاهی هستش که نباید برای رشدش از سیتوکنین استفاده کنیم؟

    • تاجیک گفته:

      سلام وقت بخیر
      بطور کلی این هورمون روی اکثر گیاهان موثر است اما بیشترین تاثیر رو روی گیاهان برگدار یا گلدار و یا میوه دار دارد.
      در بین گیاهان ، کاکتوسها خیلی نیازی ندارند اما تاثیر بدی هم روی اونها نمیگذارد

    • تاجیک گفته:

      سلام وقت بخیر
      سیتوکنین 20 تومان هست اما اسپری نیست و باید خودتون با آب مخلوط کنید و سپس اسپری و یا آبیاری کنید بسته به دستور مصرف تجویز شده

  3. میلاد گفته:

    سلام هرمون سیتوکنین رو به گیاهانامارتمانی میشه داد.اگر میشود به گیاهان اپارتمانی داد نحوه هرمون دهی و مدت زمان و لازم و دفعات رو توضیح بدهید با تشکر

    • تاجیک گفته:

      سلام وقت بخیر
      بله به گیاهان آپارتمانی مخصوصا اونهایی که پاجوشده هستن میشه داد…مثل زاموفیلیا،سانسوریا،آگلونما و ……
      دوز محلول در آب بسته به شرکت تولید کننده داره،برای مثال ممکنه یک درب بطری در یک لیتر آب حل بشه و ….
      هفته ای یکبار روی گیاه اسپری میشه و هر ماه یکبار به عنوان یک وعده آبیاری در خاک گیاه بریزید و آبیاری کنید با محلول هورمون…
      تا زمانی هم ادامه داده میشه که اثر کنه و پاجوشهای جدید ظاهر بشن و یا تغییر محسوسی روی رشد و برگها و ظاهر گیاه حاصل بشه و بعد از دیدن این علائم تا چند هفته دیگه ادامه میدید تا رشد تکمیل تر بشه و بعد میتونید قطع کنید.

  4. نسرین گفته:

    سلام با توجه به این که این هورمون باعث رشد و تکثیر سلولی می شود آیا تماس و استفاده از آن در محیط زندگی برای سلامتی زیان آور نیست؟

    • تاجیک گفته:

      سلام وقت بخیر،شرکت های تولید کننده ادعا میکنند این محصول خطری برای انسان و حیوان ندارد اما با توجه به اینکه استفاده ی این محصول به تازگی در چند سال اخیر زیاد شده و نسبتا جدیدتر هست و هنوز اخبار موثقی در مورد مضر بودن اون در دسترس نیست بهتره در موقع استفاده نکات ایمنی و بهداشتی رو رعایت بفرمایید مثل استفاده از ماسک و دستکش و…… و به قول معروف احتیاط شرط عقل هستش.

    • تاجیک گفته:

      سلام وقت بخیر
      خواهش میکنم،نظر لطف شماست
      بینهایت سپاسگزارم

  5. ریحانه گفته:

    سلام وقتتون بخیر
    آیا برای پهن شدن برگهای سانسوریا از این هورمون استفاده میکنند؟

    • تاجیک گفته:

      سلام وقت بخیر
      از هورمون سیتوکنین بیشتر برای پاجوش دهی در سانسوریا استفاده میشه هرچند که میتونه تا حدی در اندازه برگها هم تاثیر مثبت بگذاره. اما برای پهن شدن برگها در سانسوریا باید نور غیرمستقیم زیاد باشه و فضا روشن،کوددهی با کودهای پتاس بالا مثل 36-12-12 صورت بگیره هر دو هفته یکبار تا برگها با کیفیت و ضخامت بیشتر رشد کنند.

  6. ناصر اینانلو گفته:

    سلام ممنون از مطالب خوبتون میخواستم بپرسم در فصل پاییز میتونم از هورمون سیتوکنین برای سانسوریا و نخل شامادورا و نخل اریکا استفاده کنم ؟ چون شنیده بودم فقط تو فصل رشد میشه این کار رو کرد و اگر میشه چه میزان باید بهشون بدم ممنون.میشم جواب بدید

    • تاجیک گفته:

      سلام وقت بخیر
      خواهش می کنم نظر لطف شماست
      بله برای تمامی این گیاهان و گیاهان دیگر قابل استفاده است البته برای گیاهان خانگی بیشتر به منظور تحریک گیاه به تولید پاجوش استفاده میشه وبرای سانسوریا،آگلونما و زاموفیلیا برای افزایش پاجوش خیلی استفاده میشه. در سایرگیاهان هم منجر به درشتی برگها ،افزایش گل، رشد ساقه و …. میشه البته در شرایط مختلف و برای گیاهان و درختان مختلف ممکنه استفاده بشه.
      گیاهان آپارتمانی چون همیشه سبز هستند و خزان ندارند بنابراین در کل طول سال میتونید کوددهی داشته باشید و مشکلی نداره اما گاهی میشه در پاییز و زمستان برای بعضی از آن ها کوددهی را کم کرد یا مقدارش رو کاهش داد تا استراحت کوتاهی داشته باشه یا در بعضی گیاهها منجر به تحریک مجدد بشه برای رشد. البته نوع گیاه مهمه بعضی گیاهها هم هستند که ممکنه چند ماه از سال نیاز باشه کوددهی اونها قطع بشه
      در مورد دوز حل کردن در آب دستور مصرف به شرکت تولید کننده بستگی داره ، اما نحوه ی مصرف برای گیاهان آپارتمانی معمولا هفته ای یکبار اسپری و ماهی یکبار هم با محلول آماده شده آبیاری بشه خوبه البته باز هم روی محصول رو بخونید و طبق دستور شرکت انجام بشه بهتره
      برای این گیاههای خودتون هم بعد از مدتی که استفاده کردید و جواب گرفتید بطور محسوس و قابل قبول بهتره تا مدتی قطع کنید و بعد دوباره در آینده اگر نیاز شد بهشون بدید.

  7. علی صادقی گفته:

    سلام ببخشید این محصول آیا برای پسته هم کاربرد دارد؟ و استفاده توام این محصول با کود سوپر پی جی آر آیا مشکلی نداره؟ و به نظرتون کدوم بهتر جواب میده برای افزایش محصول؟

  8. حامد گفته:

    سلام و وقت بخیر ممنون بابت مطالب عالیتون عذرمیخوام تو یکی از پیامها فرمودین قیمت 20 تومن ولی من برای خرید اقدام کردم 30 تومن زده بود ممنون میشم جوایمو بدین و اینکه این محصول چند سی سی هستش و همچنین ممنون میشم اگر بزرگواری کنین و امرکنین که هورمون ریشه زایی تون چند سی سی و قیمت؟ سپاس خیلی بزرگوارید

    • تاجیک گفته:

      سلام و درود وقت بخیر
      خواهش میکنم، در خدمتم
      در مورد قیمت ما قیمت روز رو میگیم قطعا قیمت کود از پارسال تا امسال فرق کرده و ثابت نیست ملاک قیمت روز محصول هست که روی سایت درج میشه
      سیتوکنین های روی سایت 60 میل هستش و مقدار 5 سی سی در یک لیتر آب جهت اسپری و 10 سی سی در یک لیتر آب برای آبیاری مورد مصرف قرار میگیره
      هورمون ریشه زایی پروتکت مایع هم 125 میل هستش و مقدار 10 سی سی در یک لیتر آب حل میشه و قیمت فعلیش هم 25 هستش.

  9. فرج زاده گفته:

    سلام ممنون از اطلاعات عالیتون
    اگر بخواهیم کود ۳۶ ۱۲ ۱۲ و سیتوکینین رو برای گیاهان آپارتمانی مون استفاده کنیم اینها با هم تداخل ندارند؟
    همچنین هیومیک اسید…
    ممنون میشم اگر راهنماییم کنید

    • تاجیک گفته:

      سلام وقت بخیر،نظر لطف شماست
      هورمون و کودها رو نباید همزمان مصرف کنید در یک وعده به عنوان مثال اگر قراره نحوه استفاده کود و هورمون شبیه به هم انجام بشه هر دو بصورت آبیاریی یا محلولپاشی در اینصورت با هم استفاده نشه و استفاده از یکی رو به تایم دیگری موکول کنید اما در مورد کودها اشکال نداره مثلا کود ان پی کا رو با هیومیک استفاده کنید به شرط اینکه دوز مصرف هر کدام رو بطور همزمان درست استفاده کنید چون ممکن دوز مصرف بطور همزمان اگر استفاده بشن تغییر کنه.

  10. مرضیه گفته:

    سلام من پنجماهه قلمه ریشه دار زامفولیا بلکبرگی به تعداد زیاد خریدم ولی جوانه نمیزنه میشه دستور کاملی از هورمونها و کودها بدید تا زودتر جوانه بزنن تو گلخونه خانگی نگهداری میکنم و بیشتر فسفر بالا و یکبار پتاس بالا دادم بهشون

    • تاجیک گفته:

      سلام وقت بخیر
      برای جوانه زنی بهتر قلمه زاموفیلیا به رطوبت محیط نیاز داره، میتونید قلمه ها رو کاور کنید یا در یک فضا یا گلخانه مرطوب قرار بدید. هر دو هفته یکبار کود 36-12-12 بدید و جایی هم که کاشتید گلدانهای کوچک باشه که متناسب با اندازه گیاه باشه چون نباید محل کاشت اولیه بزرگ باشه. به این ترتیب کم کم باید جوانه بزنه باز هم اگر بعد از دو سه ماه مقاومت کرد از هورمون سیتوکنین استفاده کنید و هفته ای یکبار روی گیاه اسپری کنید و هر سه هفته یکبار بصورت آبیاری داخل خاک بریزید.

    • محمد تاجیک گفته:

      سلام وقت بخیر
      برای قلمه زدن هم قابل استفاده است اما اگر برای ریشه زایی میخواید استفاده کنید بهتره از هورمون ریشه زایی مایع یا پودری یا هورمون اکسین استفاده کنید.
      برای رشد مجدد برگها هم از کود اچ بی استفاده بشه خوبه البته به شرط اینکه کوددهی منظم برای گیاهتون هم داشته باشید.
      مثلا از جمله کودهای قابل استفاده برای فیکوس، کود 20-20-20 یا کود گیاهان آپارتمانی،کود میکرو،کود آهن، کود هیومیک اسید هستند که در قالب یک برنامه غذایی قابل مصرف هستن. البته کودهای دیگه هم ممکنه برحسب نیاز مورد استفاده قرار بگیرند. بنابراین گیاه رو برای رشد بهتر تقویت کنید.

  11. زمانه سرکار گفته:

    ممنونم از لطفتون و پاسخ گوییتون،چجوری کود بهش بدم چقدر فاصله باشه میخوام اون ریشه زایی و اچ بی و سه بیت و اسید هیومیک واهن بخرم چقدر فاصله باشه

  12. سرکار گفته:

    ممنونم از لطفتون و پاسخ گوییتون،چجوری کود بهش بدم چقدر فاصله باشه میخوام اون ریشه زایی و اچ بی و سه بیت و اسید هیومیک واهن بخرم چقدر فاصله باشه

    • محمد تاجیک گفته:

      سلام و درود وقت بخیر
      خواهش میکنم، نظر لطف شماست
      به واتساپ یا تلگرام فروشگاه پیام بدید و بفرمایید برای چه گیاهی کودها قراره مصرف بشه تا همکارم برنامه غذایی بگن خدمتتون
      09024174242

  13. امین گفته:

    سلام.وقتتون بخیر. واقعا بسیار بسیار ممنون از پاسخگویی های دقیق و نکته ای.
    من یک سوال داشتم. هورمون جیبرلین اسید و هورمون سیتوکینین با چه فاصله زمانی میشه اسپری کرد!؟ که تداخل پیدا نکنند.
    و سوال دوم اینکه آیا این که میگن هورمون جیبرلین باید در تاریکی اسپری بشه و تا ۲۴ ساعت گیاه در تاریکی باشه درسته؟

    • محمد تاجیک گفته:

      سلام وقت بخیر
      نظر لطف شماست
      برای گیاهان زینتی ما معمولا با هم استفاده نمیکنیم یعنی مدتی از یکی از این دو استفاده میشه و بعد از حصول نتیجه قطع میکنیم و اگر نیاز بود از هورمون دومی استفاده کنیم بعد از قطع کردن مورد اول مصرف رو شروع میکنیم.
      در رابطه با تاریکی اطلاع دقیقی ندارم اما برای گیاهان آپارتمانی و زینتی طبق تجربه در فضای روشن هم میشه مصرف کرد و تاثیر گذار خواهد بود. البته در زمان مصرف نباید نور مستقیم آفتاب روی گیاهی افتاده باشه.

  14. امیر گفته:

    سلام خسته نباشید
    از هورمون سیتوکینین میشه برای سبزی جاتی مثل شوید استفاده کرد؟

    • محمد تاجیک گفته:

      سلام وقت بخیر
      بله میشه استفاده کرد اما زیاده روی نباید بشه در مصرف این هورمون و از طرفی برای سبزیجات استفاده از هورمون ضرورتی نداره.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

×
گفتگو را شروع کنید

ما معمولا در کوتاه‌ترین زمان پاسخ می‌دهیم.